Dudok Quartet aan de basis van de Muziekdagen in Kampen
· leestijd 4 minuten Algemeen(door Hans Laroes)
KAMPEN – ‘We willen risico’s nemen met onze muziek’, zeggen ze. ‘Een gouden randje is te perfect’. ‘We zijn geen archeologen’, zeggen ze. ‘We willen de muziek levend maken’.
Ze zitten met z’n vieren op een rijtje in een van de lokalen van de Stadsgehoorzaal in Kampen -de instrumenten in hun koffers onder handbereik.
Ze: de vier leden van het Dudok Quartet, samenstellers van de Dudok Muziekdagen die van 16 tot en met 19 mei in Kampen worden gehouden. Het zijn hún muzikale vingerafdrukken die overal in de stad te vinden zullen zijn, hún manier om muziek te maken en een connectie met het publiek aan te gaan.
Dudok, dat zijn Marie-Louise de Jong (32, altviool), Judith van Diest (39, eerste viool), Marleen Wester (39, viool) en David Faber (39, cello). Ze hebben net een CD met hun interpretatie van de vioolconcerten van Tsjaikovski uitgebracht en staan met de Muziekdagen voor een geheel nieuw hoofdstuk in hun werk.
Dat past ook bij hen: onderzoekend zijn, impact creëren, de muziek langer laten klinken dan alleen tijdens de voorstelling zelf. Ze onderzoeken allerlei vormen daartoe en hebben de schrijver Maxim Februari gevraagd een essay te schrijven over Tsjaikovski. De bezoekers van hun concerten krijgen het aan het einde mee want er zijn, zeggen ze, na een concert meer vragen te beantwoorden dan het publiek vooraf heeft.
Marleen Wester over Dudok: ‘We hebben een mooie one-liner: sharing the heart of the music. Op onze manier’. Judith van Driel: ‘De grote orkesten zijn vaak heel erg topsport gericht. Perfectie’.
David Faber: ‘Gepolijstheid. Het kunstwerk van marmer wordt opgepoetst.’
Judith van Driel: ‘Ik denk dat wij meer en meer op zoek zijn naar imperfectie’.
Ze zijn met darmsnaren gaan werken, zoals vroeger. (Hun stokkenbouwer geeft een workshop in Kampen). Het klinkt minder ‘glad’. ‘Het levert ook iets op. Het is veel persoonlijker’, zegt Judith: ‘Het is veel moeilijker, er zijn bijgeluidjes’. ‘Het is menselijker, levend. Er komt meer naar voren uit de muziek’, zegt Marie-Louise de Jong.
‘We zijn met z’n vieren altijd op zoek naar de manier waarop muziek iets doet. Met het publiek. Maar als het allemaal klopt, dan is dat meestal niet zo. Er moet iets extra’s bij’, zegt Judith
Marie-Louise de Jong: ‘Als het allemaal zo perfect is, met een gouden randje, dan voelt het niet dichtbij, dan is het afstandelijk’. David Faber: ‘Wat we vooral niet willen is alleen maar virtuoos zijn en overrompelen’.
-Hoe moeilijk maken jullie het elkaar?
Gelach, van alle vier. Het is zoeken naar een balans: luisteren naar de ander, ruimte geven, én jezelf kunnen zijn. Judith van Driel: ‘Ik ben eerste violist en dat treed je wat meer op de voorgrond, maar ik bepaal niet, de rest moet zich niet voegen’. Het is een worsteling, dialoog.
David Faber: ‘Repeteren, dat is kijken waar de nooduitgangen zijn, en een concert, dat is de crisissituatie. Ik denk dat het publiek ziet dat het voor ons belangrijk is dat ieder dicht bij zichzelf blijft en dat er veel te herkennen valt’. Grijnzend: ‘Nou die gast met die knot, dat is zo’n hipster, daar heb ik niets mee, maar die dame in die lange jurk naast hem… Als we gaan spelen, dan hebben we toch allemaal vier sporen in ons hoofd, terwijl je er zelf maar één gebruikt. Je luistert naar de anderen, weet ongeveer wat ze kunnen en gaan doen. In zekere zin verbinden onze vier hersenen zich met elkaar’.
Marie-Louise de Jong: ‘Laatst zei iemand: ik ga naar alle concerten van deze serie, maar alleen bij jullie ben ik er de hele tijd bij.’
David Faber: ‘De Covid-periode was voor ons heel belangrijk. Ingewikkeld, want de feedback met het publiek was weg, en dat is toch je brandstof. Maar voor de spiegel staand werden we onze eigen docent’. Het was een vervelende tijd maar ook existentieel en belangrijk voor de volgende fase. Het idee om op darmsnaren te spelen stamt uit deze tijd.
Marleen Wester: ‘Het is voor ons belangrijk ons te blijven ontwikkelen en spiegelen aan ons publiek. Onze concerten meer impact te laten hebben’. De essays komen daar uit voort, net als persoonlijker aankondigingen en nagesprekken. Je kunt zo meer woorden geven aan een concert behalve dat het mooi was, of goed.
Dialoog ontstaat ook samen met jonge musici. Tijdens de Muziekdagen zijn er lunchconcerten en masterclasses met studenten van Artez, in de afgelopen tijd gecoached door de Dudokkers. Leerlingen van muziekschool Quintus spelen in de voorprogramma’s. David Faber: ‘Het is makkelijk om tegen studenten te zeggen: dít is niet goed en dát niet en dit moet anders. Maar om samen met de leerlingen te onderzoeken waar we ons nou het meest over verwonderen, wat ze willen overbrengen, dat is het mooist’.
Hij zegt: ‘We zoeken naar manieren om alle zes de zintuigen te gebruiken. Onze oren zijn gewoon een beetje flauw en slap. We zijn super-visueel ingesteld. Als je zegt: -dit muzikale gebaar ís eigenlijk een neerstortend vliegtuig, nou, dan luistert iedereen veel beter.’
De musici die op uitnodiging van Dudok naar Kampen komen zijn op vergelijkbare manier nieuwsgierig naar muziek, publiek en impact. Het zijn grote namen: Pieter Wispelwey, de cellist. Hannes Minnaar, pianist. Shunske Sato, violist. Ze geven ook allen masterclasses. Er is muziek op straat, er zijn wiegeling-concerten voor baby’s en peuters, orgelconcerten en yoga.
Het centrale thema is ‘Thuis’ en onder die noemer programmeren alle vier de Dudok-leden een eigen concert. Voor Judith van Driel is Kampen, waar ze is geboren, thuis; dat komt terug in haar programmering. Marleen Wester zoekt onder meer de speelsheid uit haar jeugd. Voor Marie-Louise de Jong is thuiskomen op reis zijn. En David Faber wil zich onderdompelen in het desolate van de grote Russische componisten: ‘alles is verloren, wat een heerlijkheid’.
Judith van Driel: ‘Het zegt iets over het hele festival en het thema: muziek is dus geen gezellige afleiding van je dagelijks leven. Het gaat precies over het echte leven. Wij kunnen gezellig over thuis praten, maar ik heb een Oekraïense leerling, en dan krijgt thuis een heel andere lading. En al die thema’s kunnen ineens op voorgrond komen’.
De Dudok Muziekdagen Kampen worden gehouden van 16 tot en met 19 mei, op een groot aantal locaties in Kampen. Het hele programma, kaarten en alle verdere informatie: www.dudokmuziekdagen.nl
